مقیاس رشد اجتماعی واینلند

مقیاس رشد اجتماعی واینلند

(WINELEND)

مقیاس بلوغ اجتماعی واینلند یکی از مقیاس‎های تحولی است که با میزان توانایی فرد در برآوردن نیازهای عملی خود و قبول مسئولیت سر و کار دارد. گرچه این مقیاس گسترده سنی تولد تا بالاتر از 25 سالگی را در برمی‎گیردو تا دوازده سالگی برای هر سال، سوال‎های مجزا دارد، اما از دوازده سالگی به بعد بین 12 تا 15 سالگی، 15 تا 18 سالگی، 18 تا 20 سالگی، 20 تا 25 سالگی واز 25 سالگی به بالا سوالات مشترک دارد، با این حال معلوم شده است که کارآمدی آن در سنین پایین‎تر و به ویژه در گروه‎های عقب مانده‎ی ذهنی به حداکثر می‎رسد.این مقیاس دارای 117 ماده است که به گروه‎های یک ساله تقسیم شده‎اند. در هر ماده اطلاعات مورد نیاز نه از طریق موقعیت‎های آزمون بلکه از راه مصاحبه با مطلعین یا خودآزمودنی بدست می‎آید. اساس مقیاس بر این امر استوار است که فرد در زندگی روزمره توانایی چه کارهایی را دارد. ماده‎های مقیاس را می‎توان به هشت طبقه تقسیم کرد: خودیاری عمومی، خودیاری در غذاخوردن، خودیاری در لباس پوشیدن، خودفرمانی[1]، اشتغال، ارتباط زبانی، جابه‎جایی[2]، و اجتماعی شدن[3].  با توجه به نمره‎های شخص روی مقیاس می‎توان سن اجتماعی (SA)[4] و بهره‎ی اجتماعی (SQ)[5] را محاسبه کرد.

روایی و اعتبار

مقیاس واینلند روی 620 نفر (شامل ده مرد و ده زن) در هر یک از گروه‎های سنی از تولد تا 30 سالگی، هنجاریابی شده است. لازم به ذکر است که در این نمونه تعداد افراد در هر یک از گروه‎های سنی بسیار کم بود، و نیز با توجه به این که اکثر افراد مورد آزمایش از طبقه‎ی متوسط جامعه بودند نمی‎توان چنین نمونه‎ای

را معرف کل جامعه تلقی کرد. ضریب پایایی با بازآزمایی 123 نفر، 92/0 گزارش شده است، با این توضیح که فاصله‎ی بازآزمایی از یک روز تا 9 ماه بوده است.

شیوه اجرا

برای اجرای این آزمون والدین، پرستار، خواهر و برادر، و یا به طور کلی هر فردی که کودک را به خوبی بشناسند می‎تواند پاسخ دهد، البته این آزمون را آزمونگر می‎تواند با مشاهده‎ی خود نیز تکمیل نماید.

برای شروع کار می‎توان به دو صورت عمل کرد:

1. این که از سوالات اول یعنی سوالات مربوط به ابتدای تولد، شروع به پرسیدن نمود- که این کار برای کودکان عقب مانده‎ی ذهنی بهتر است.

2. اما اگر کودکی عقب مانده‎ی ذهنی نباشد و یا سطح عقب ماندگی او خفیف باشد و بخصوص اگر سن او نیز بالا باشد، می‎توانیم از دو یا سه سال عقب‎تر از سن او شروع کنیم. مثلا یک کودک 10 ساله را می‎توان از 7 یا 8 سالگی شروع کرد و ادامه داد. اگر کودک توانست نمره بگیرد آزمون را ادامه می‎دهیم و تمام نمره‎های سوالات قبل را که اجرا نکرده این را برای او مثبت حساب می‎کنیم. اما اگر کودک نتوانست نمره بگیرد، باز هم به چند سال عقب‎تر برمی‎گردیم و در هر حال از هر کجا که توانست پاسخ دهد، به سوالات قبلی نمره مثبت می‎دهیم. 

زمانی ادامه‎ی آزمون متوقف می‎گردد که کودک در یک مقطع سنی نتواند هیچ نمره‎ای حتی نیم نمره بگیرد.

نمره‎گذاری

(+) این علامت نشانه‎ی آن است که کودک عمل مورد نظر را با موفقیت انجام می‎داده/ می‎دهد ویک نمره‎ی مثبت می‎گیرد.

(-) این علامت نشانه‎ی آن است که کودک عمل مورد نظر را نتوانسته است انجام دهد و نمره‎ای نمی‎گیرد.

(No +) [No Opportunity]  این علامت نشانه‎ی آن است که کودک فرصت انجام آن عمل را نداشته است، اما اگر به او فرصت داده شود، می‎تواند آن کار را انجام دهد. در این صورت اگر NO + میان دو علامت مثبت قرار گیرد، یک نمره‎ی مثبت می‎گیرد و اگر سوالات بالایی و پایینی یکی مثبت و دیگری منفی باشد، نیم نمره‎ی مثبت می‎‌گیرد و اگر سوالات بالایی و پایینی هر دو منفی باشد نمره‎ای نمی‎گیرد.

(F +) [Failure] این علامت نشانه‎ی آن است که اگر مشکل به وجود آمده برای کودک رفع گردد قادر به انجام عمل مورد نظر خواهد بودکه در این صورت یک نمره‎ی مثبت می‎گیرد.

(F -) [Failure] این علامت نشانه‎ی آن است که کودک معذوریتی غیرقابل برگشت دارد مانند قطع دست یا پا و ... که در این صورت نمره‎ای نمی‎گیرد.

(±) این علامت نشانه‎ی آن است که اگر گاهی کودک بتواند عملی را انجام دهد و زمانی دیگر نتواند آن را انجام دهد، علامت مثبت و منفی می‎گیرد و نیم نمره‎ی مثبت به او تعلق می‎گیرد.

توجه: اگر عملی را کودک فقط در صورت وجود اجبار و یا فشار بتواند انجام دهد، نمره‎ای به او تعلق نمی‎‏گیرد.

 

نحوه‎ محاسبه بهره‎ی اجتماعی (SQ)

برای بدست آوردن بهره‎ی اجتماعی، ابتدا نمره‎هایی را که کودک از هر سوال می‎گیرد با هم جمع کرده، آنگاه به جدول پیوست مراجعه می‎‎کنیم و سن اجتماعی (SA) معادل نمره‎ی خام بدست آمده را پیدا می‎کنیم.

بهتر است SA و CA[6] (سن تقویمی)  بدست آمده به یک واحد تبدیل شوند، یعنی هر دو یا به سال یا به ماه حساب شوند. نتیجه‎ی بدست آمده یعنی SQ نمره‎ایست که روان‎شناس بر اساس آن و با توجه به شناخت کودک و هنجارهای اجتماعی جامعه، قضاوت می‎کند که آیا نمره‎ای که کودک گرفته نشانگر نقص در رفتار سازشی است یا خیر. رفتار سازشی یعنی سازگاری فرد با توجه به سن خود در مورد روابط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی.

 

 منبع :

آزمون های هوشی،مقیاس رشد اجتماعی واینلند ،ترسیم انسان گودیناف ،کلوندی بهنام ،پاشا- غلامرضا،چاپ1، شماره مجله 5، اهواز 1383.

 

 

---

[1] . Self- direction

[2] . Locomotion

[3] . Socialiazation

[4] . Social Age

[5] . Social Quotient

[6] . Calendar Age