انتخاب موضوع پایان نامه
انتخاب موضوع پایان نامه
انتخاب موضوع پایان نامه یکی از چالش های مهم هر دانشجو می باشد. انتخاب موضوع پایان نامه به موارد زیادی بستگی دارد مثل گرایش استاد به حیطه خاص، توانایی دانشجو، امکاناتی که دانشگاه در اختیار دانشجو قرار می دهد، زمان انجام تحقیق، مشکلات احتمالی مربوط به جمع آواری نمونه و موارد دیگر.
متاسفانه برخی دانشجویان بدون درنظر گرفتن موارد فوق بر روی موضوعی جالب و خاص تأکید می کنند که همین امر مشکلاتی برای آنها در پی خواهد داشت. در اینجا به انواع موضوعات مختلف در حیطه روانشناسی و مزیت ها و معایب آنها اشاره شده است. نکته مهم اینجاست که تفاوت موضوعات مختلف در نحوه اجرای پژوهش و تحلیل آن (فصل چهارم پایان نامه) می باشد و تفاوت های زیادی در فصول اول، دوم، سوم و پنجم بین آنها وجود ندارد :
1- موضوعات رابطه ای: ساده ترین موضوعات در رشته روانشناسی می باشند. در این موضوعات پژوهشگر رابطه بین دو یا چند متغیر را در یک جمعیت خاص (مثلا کودکان، افراد معتاد، زنان شاغل) مورد بررسی قرار می دهد. طرح پژوهش در این تحقیقات توصیفی- همبستگی می باشد و از آزمون های مختلف مانند همبستگی، رگرسیون و یا در موارد پیشرفته از معادلات ساختاری استفاده می گردد. «بررسی رابطه ساده و چندگانه افسردگی، اضطراب، و استرس با ابراز پرخاشگری در افراد وابسته به مصرف مواد مخدر» یک موضوع رابطه ای می باشد.
مزیت های این موضوعات کوتاه بودن زمان اجرای پرسشنامه، تحلیل راحت تر می باشد.
از معایب این موضوعات تعداد زیاد آزمودنی های پژوهش و زیاد بودن سوالات پرسشنامه ها که منجر به خستگی آزمودنی می شود (هر آزمودنی باید چندین پرسشنامه را تکمیل کند) می باشد.
2- موضوعات مقایسه ای: از لحاظ آسان بودن در درجه دوم قرار دارند. پژوهشگر یک یا چند متغیر را در دو یا چند گروه مقایسه می کند مثلا مقایسه افسردگی در بیماران قلبی- عروقی و بیماران دیابتی یا افراد سالم. تعداد افراد نمونه در پژوهش های مقایسه ای معمولا 50 نفر برای هر گروه می باشد. طرح پژوهش در این تحقیقات از نوع پس رویدادی و یا علی مقایسه ای می باشد و از آزمون هایی مانند تی مستقل،تحلیل واریانس تک متغیره یا چند متغیره برای تحلیل نتایج این طرح ها استفاده می شود.
در صورتی که به جامعه ای خاص (مثلا جامعه بیماران قلبی، افراد مبتلا به ایدز، معتادان گم نام، سالمندان ساکن خانه سالمندان) دسترسی دارید، انتخاب این موضوعات پیشنهاد می شود.
3- موضوعات مداخله ای یا درمانی: در این موضوعات اثربخشی درمان، آموزش یا روش مداخله ای خاصی بر روی جمعیت خاصی از افراد مورد بررسی قرار می گیرد. طرح پژوهش در این موضوعات آزمایشی یا شبه آزمایشی می باشد. تحلیل آماری شامل تی مستقل، تی جفت و تحلیل کوواریانس می باشد. «اثربخشی مداخله آموزشی مبتنی بر طرحواره ها در ارتقاء رضایت زناشویی» یک موضوع مداخله ای است. در طرح مداخله ای پژوهشگر باید یک طرح درمانی یا آموزشی را در طی یک دوره معینی مثلا سه ماه بر روی افراد خاصی اجرا کند.
از جمله معایب این موضوعات عبارتست از عدم دسترسی به نمونه مورد نظر برای اجرای پژوهش، عدم همکاری اساتید یا مراکز برای در اختیار دادن محل مناسب برای اجرای مداخله یا درمان، ریزش نمونه در طی درمان، عدم دسترسی به پکیج درمانی جامع و کامل، عدم دستیابی به نتیجه مناسب پژوهشی و ناچاری برای دستکاری داده ها و تحلیل آماری پیشرفته و سخت. تنها مزیت این طرح ها اینست که پژوهشگر تا حدودی با یک شیوه درمانی یا آموزشی آشنا می شود.
4- موضوعات روانسنجی: در این موضوعات ویژگی های روانسنجی پرسشنامه خاصی در ایران مورد بررسی قرار می گیرد. معایب این موضوعات زیاد بودن حجم نمونه و تحلیل های آماری سخت می باشد.
5- موضوعات حیطه نوروسایکولوژی و شناختی: این موضوعات نیاز به ابزار های خاص دارد. همچنین اجرا و تحلیل داده های این نوع موضوعات بسیار پیچیده می باشد. «مقایسه عملکرد اجرایی در زندانیان مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی و افراد فاقد این اختلال» و «مقایسه تأثیر درمان نوروفیدبک و دارو درمانی بر بهبود عملکرد مداوم در اختلال کمبودتوجه-بیش فعالی» از این دسته از موضوعات می باشند.
