مهارت خودآگاهی (1)

خودآگاهی

خودآگاهی ، توانایی شناخت و آگاهی از خصوصیات ، نقاط ضعف و قدرت ، خواسته ها ، ترس و انزجار است. رشد خودآگاهی به فرد کمک می کند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این معمولا پیش شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین فردی مؤثر و همدلانه است.

 اهداف مهارت خودآگاهی

• آگاهی از نقاط قوت
• آگاهی از نقاط ضعف
• تصویر خود واقع بینانه
• آگاهی از حقوق و مسئولیت ها
• توضیح ارزشها
• انگیزش برای شناخت

آیا همه ویژگی های مثبت و منفی خود را می شناسید؟

داشتن خودآگاهی قوی بسیار مهم است. به اطرافیان خود دقت کنید.

آیا افرادی را می شناسید که از خودآگاهی خوبی برخوردار باشند؟

نوع خودآگاهی ما پیش بینی کننده احساس رضایت ما از خود و زندگی است و به نظر می رسد که احساس رضایت نیازی است که تقریبا" تمام فعالیت های ما معطوف به آن می باشد.

احساس راضی نبودن از خود نشانه ای است که به فرد هشدار می دهد که نیازمند تغییر است.

اصلی ترین و اساسی ترین بخش این تغییر با کار بر روی خودآگاهی صورت می گیرد.

خودآگاهی، توانایی شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قوت، توانایی ها و ناتوانایی ها است.

این مهارت یکی از کلیدی ترین مهارت هایی است که هر فرد باید به آن مجهز باشد.

خودآگاهی به ما امکان شناسایی هیجان های خوب و بد را می دهد، باعث می شود که بتوانیم در موقعیت های مختلف به ارزیابی خود بپردازیم.

ویژگی های خود ارزشمندی و اعتماد به نفس دو ویژگی مهم هستند که اگر فرد به اندازه کافی به خودآگاهی بپردازد به آنها دست خواهد یافت.

بهترین روش برای قوی کردن خودآگاهی آن است که یاد بگیریم از نقاط قوت و توانایی های خود استفاده کرده و نقاط ضعفمان را بهبود دهیم.

مهارت خودآگاهی نسبت به دیگر مهارت ها کمی تفاوت دارد چرا که با وجود آنکه از اولین مهارت هایی است که مطرح می شود ولی فرد بعد از اینکه در دیگر مهارت ها به اندازه کافی به توانمندی رسید در نهایت به خودآگاهی می رسد.

اجزاء مهارت خودآگاهی:

ویژگی های کلی انسان اجزاء تشکیل دهنده خودآگاهی اوست.

• خودارزیابی صحیح:

نقاط قوت و ضعف، محدودیت ها، توانایی ها، ناتوانی ها و یادگیری از تجارب.

• خودآگاهی هیجانی:

آگاهی داشتن از احساسات و هیجانات خود در موقعیت های مختلف.

• اعتماد به نفس:

تکیه فرد به توانایی ها و قوت خود و تلاش دائم برای تبدیل نقاط ضعف به قوت.

اجزاء روانی انسان:

مهم ترین آنها عبارتنداز:

• افکار
• احساسات
• رفتار

ما انسان ها اغلب اوقات همانگونه رفتار می کنیم که احساس می کنیم و اغلب اوقات همان گونه احساس می کنیم که فکر می کنیم.

عوامل مؤثر در رشد خودآگاهی:

• پذیرش خود:

خودمان را با تمام نقاط قوت و ضعفمان بپذیریم و دوست داشته باشیم. مسلما" عوامل متعددی در چگونگی پذیرفتن خود به همان شکل که هستیم نقش دارد. اما یکی از عوامل مؤثر، پذیرفتن اشتباهاتی است که از ما سر می زند.

• پذیرش دیگران:

به معنای پذیرش انسانها به همان شکلی که هستند. با تمامی شباهت ها و تفاوت های بین فردی. به نظر می رسد دو عامل زیربنایی که تمامی تفاوت ها از آن نشأت می گیرند عبارتند از تفاوت های ژنتیکی و توارثی و محیطی که هیچ دو نفری را نمی توان کاملا" شبیه به هم پیدا کرد.

• قبول مسئولیت ها:

با قبول مسئولیت ها شما گام بسیار مهمی در رشد اعتماد له نفس خود و رسیدن به خودآگاهی بیشتر برداشته اید. قبول مسئولیت و درگیر شدن با مسائل مربوط به آن باعث می شود که به نقاط قوت و ضعف خود بیشتر پی ببریم. یکی از بزرگ ترین این موانع ترس از شکست و اشتباه کردن است.

• موانع رشد خودآگاهی:
• تواقعات و انتظارات بیش از حد:

اولین علامت، توقعات نابه جا و بیش از حد خودخواهانه است.

دومین علامت این است که بدون تلاش و کوششی، و برداشتن قدمی انتظاراتمان برآورده شود.

سومین علامت تضاد بین توقعات و انتظارات ماست.

یکی دیگر از اثرات مضر«توقعات نا به جا» احساس خستگی و تنبلی مزمن و دایمی است که فرد گاهی آن را بروز می دهد یا نمی دهد.

• کمال طلبی:

به افکار و رفتارهای خود تخریب گرایانه ای اشاره می کند که هدف آن نیل به اهداف به شدت افراطی و غیر واقع گرایانه است که در آن صورت فرد به جای حرکت در مسیر موفقیت سعی در کامل بودن دارد.

• غرورها:

متأسفانه ظاهرا" اعتماد به نفس و غرورها شبیه یکدیگر است و انگار هیچ تفاوتی بین آنها نیست؟

می توان گفت که غرور احساس بدی است که به شدت انسان را آسیب پذیر و مستعد رنجش های بی جا می کند.

انواع غرور:

الف) غرور عقل و اراده:

کسی که دانسته یا ندانسته در ذهن خود فکر کند که قادر به حل تمام مشکلات و حتی پیش بینی وقایع باشد.

ب) غرور خودبزرگ بینی یا مهم بودن:

به طور غیر واقعی خود را خیلی مهم و بزرگ بداند.

ج) غرور خواستنی بودن یا محبوب بودن:

در فکر خود قادر است هر کسی را که بخواهد عاشق و شیفته خود کند.

د) غرور آزادی مطلق:

کسانی که به هر نوع کار و تکلیفی به صورت (بایدها و نبایدها) حساسیت دارند.

ه) غرور شجاعت:

بیشتر گریبانگیر اشخاص ترسوست و این افراد بیشتر لاف شجاعت می زنند.

و) غرور درستی و عدالت:

فرد در مقابل افرادی که کمترین شک را در راستگویی و درستکاری او داشته باشند عصبانی می شود و در زمانی که مطمئن باشد کسی متوجه رفتار او نمی شود از هیچ گونه نادرستی و بی انصافی دریغ نمی ورزد.

 

            سونیا سمندری